Belgisch Instituut
Grafisch Ontwerp

Post Identity Project* (PIP*) biedt een programma voor recent afgestudeerde grafisch ontwerpers van LUCA School of Arts en KASK & Conservatorium waarin de (grafische) identiteit van Design Museum Gent wordt herdacht. Gedurende de verbouwing van het museum, verkent PIP* welke ver- schillende (grafische) identiteiten een museum vandaag kan aannemen. Dit gebeurt via experiment, zelf geïnitieerde projecten en interne opdrachten. De leden van PIP* worden op regelmatige basis afgewisseld. 019 en Design Museum Gent bieden een professionele omkadering doorheen het proces.

Belgisch Instituut Grafisch Ontwerp vestigde zich acht weken lang in de DING vitrine van Design Museum Gent. Het deelde en bewoonde de ruimte met Post Identity Project* (toen, Ran De Vos en Bruno Jacoby). Het was een te korte periode om diep in de grafische geschiedenis van het museum te duiken, maar er was voldoende tijd om een selectie archiefdozen te openen en enkele flarden uit haar verleden te ontwaren.

Het grafisch materiaal van het museum wordt op verschil- lende locaties bewaard, afhankelijk van het formaat. De affiches worden vandaag in het collectiedepot opgeslagen, terwijl de uitnodigingen en catalogi zich in het archief bevinden. Deze publicatie werpt een eerste blik op de rijke grafische geschiedenis van Design Museum Gent. Hopelijk vormt dit een aanleiding om verder te reflecteren over het belang van grafisch ontwerp binnen en buiten het museum.

We verzamelden tien posters uit verschillende periodes van het museum en hingen ze op aan de muren van de DING vitrine. Samen geven ze een goed overzicht van de evolutie van de grafische identiteit van het museum. Deze eerste selectie posters was zichtbaar tijdens onze hele interventie. Ze vormden een referentiepunt voor ons onderzoek, maar fungeerden ook als gespreksonderwerpen voor de vele voorbijgangers. In het voorste deel van de vitrine toonden we elke week een tijdelijke presentatie. Het tentoongestelde materiaal kwam uit het museum zelf, maar ook van externe archieven, zoals het Letterenhuis, Fonds Lucien De Roeck en de archieven van La Cambre. Waar mogelijk toonden we het originele ma- teriaal, maar soms moesten er reproducties gemaakt worden.

Dit leidde tot vier tijdelijke tentoonstellingen en onderzoeksonderwerpen:

• De evolutie van de grafische identiteit van Design Museum Gent
• De grafisch ontwerpster, illustratrice en docent Hélène Van Coppenolle
• De prachtige affichereeks van Frida Burssens
• De tentoonstelling In koeien van letters: 50 jaar grafisch ontwerp in Vlaanderen

We richtten ons eerst op de huidige grafische identiteit van het museum en de oorsprong van het logo. Zo kwamen we meer te weten over grafisch ontwerper Piet Vandekerckhove die lange tijd voor het museum werkte. Hij ontwierp posters, uitnodigingen en was zeer betrokken bij de tentoon- stelling In koeien van letters, waarvoor hij de titel bedacht.¹Opmerkelijk is dat hij twee totaal verschillende grafische identiteiten voor het museum ontwierp. Dit is uitzonderlijk in de grafische wereld waar een nieuwe grafische identiteit vaak een nieuwe grafisch ontwerper betekent.

Eerdere posters en uitnodigingen van het museum waren niet gemaakt onder één samenhangende grafische identiteit. De keuze van het lettertype hing toen waarschijnlijk vaak af van de mogelijkheden van de drukker. Het ontwerp van het drukwerk was vermoedelijk verbonden aan de persoon die de tentoonstelling organiseerde.

Bepaalde posters uit de archieven van het museum trokken onze aandacht. Zoals het werk van Hélène Van Coppenolle. De affiche die ze maakte voor een collectieve tentoonstelling waaraan ze zelf ook deelnam toont de speelsheid in haar illustratie-oeuvre. Enkele werken van haar worden bewaard in het Letterenhuis in Antwerpen alsook in de archieven van La Cambre. Dit getuigt van haar verspreiding over heel België.

Een andere prachtige serie posters is van de grafisch ont werpster en decoratrice Frida Burssens. Ze vormen de eerste aanzet tot een samenhangende, maar toch veranderende en speelse identiteit. Ze werkte in een voor het museum spannende periode, waarin een impuls werd gegeven aan nationaal sociaal design. Als decoratrice breidde haar werk in het museum zich uit naar de ruimtelijke vormgeving van de tentoonstellingen.

Tot slot was het belangrijk om de aandacht te vestigen op de weinige tentoonstellingen die in het museum plaatsvonden over grafisch ontwerp en zijn geschiedenis. In koeien van letters: 50 jaar grafisch ontwerp in Vlaanderen werd in 1997 georganiseerd op initiatief van VIZO, het Vlaams Instituut voor het Zelfstandig Ondernemen. De tentoonstelling verzamelde het werk van vele grafisch ontwerpers die op dat moment actief waren en bood ook een overzicht van de belangrijke figuren in het landschap van Belgisch grafisch ontwerp. De geschiedenis van grafisch ontwerp in België werd hier voor één van de eer- ste keren zo uitgebreid gepresenteerd. We zullen meer dan 20 jaar moeten wachten tot er opnieuw een overzicht van Belgisch grafisch ontwerp tentoongesteld wordt. In 2020 toonde de tentoonstelling Off The Grid grafisch werk uit de jaren zestig en zeventig gezien door de ogen van grafisch ontwerpster Sara De Bondt, en belichtte zo de rijke geschiedenis en creativiteit van de grafische vormgeving in ons land.

Het museum gaat richting toekomst met de renovaties en een nieuwbouw. Het moment om na te denken over wat Design Museum Gent kan worden en waar de focus moet liggen. Een initiatief zoals Post Identity Project* (PIP*) om jonge grafisch ontwerpers uit te nodigen, is een waardevolle uitdaging en kans om het grafische ontwerpveld in België te ondersteunen. We kunnen Design Museum Gent alleen maar aanmoedigen om een actieve positie in te nemen op vlak van grafisch ontwerp. De steeds veranderende identiteit van Design Museum Gent getuigt dat het museum zich bewust is van de ontwikkeling van design en dat het ook wil meegroeien met haar publiek.

Tot slot willen we Ran en Bruno (PIP*) bedanken voor het ontwerp van de publicatie en het team van Design Museum Gent, in het bijzonder Katrien Laporte, Isaline Raes, Evelien Bracke, Annelies De Mey en Eva Van Regenmortel, voor hun vertrouwen en begeleiding tijdens het hele project.

Meer informatie over onze bijdrage: De Evolutie van de (grafische) identiteit van het Design Museum Gent